Kauçuk Nedir? Çeşitleri Nelerdir?
Kauçuk, dünya üzerinde en çok rağbet gören ve kullanım alanı son derece geniş olan malzemelerden biri. Özellikle otomobil lastiklerinin üretiminde kullanılan kauçuk, doğada binlerce yıl kalabilir ve farklı yan ürünlerle birleşerek her türlü amaca hizmet edebilir. Peki kendi içinde doğal ve sentetik olmak üzere farklı çeşitlere ayrılan kauçuk ne işe yarar, nerelerde kullanılır?
Kauçuk Nedir?
Hemen hemen her yerde karşımıza çıkan kauçuk, aslında bir ağaç türüdür. Ağacın kendisinden ve lateks adı verilen öz suyundan elde edilen kauçuk, günümüzde petrol yan ürünleri ile karıştırılarak kullanılabilir. Dolayısıyla doğal veya sentetik yapıya sahip olabilir. Başka bir tanımla kauçuk normal şartlarda; bir miktar akışkanlık gösteren, üzerine basınç uygulandığında şekil değiştiren ve esneyebilen bir malzemedir. Ancak içeriğine giren kimyasallara bağlı olarak daha dirençli ve sert hale gelebilir. Bu nedenle dünya genelinde yıllık 15 milyon tondan fazla kauçuk üretilerek farklı sektörlere dağıtılır.
Yukarıdaki açıklama, “kauçuk nedir?” sorusuna verilecek yeterli bir yanıt olarak nitelenebilir. Elbette kauçuk malzemelerin nasıl üretildiğine dair de detaylı bir açıklama yapmak gerekiyor.
Kauçuk Nasıl Üretilir?
Kauçuk ağacının içinde “lateks” adı verilen, ağaca özgü bir sıvı bulunur. Ağaç öz suyu olarak da bilinen lateks sıvı, kauçuk malzeme üretiminde kullanılan ana ham maddedir. Kauçuk üretim aşamaları ise şu şekilde sıralanır:
- Öncelikle kauçuk ağacının dış kabuğu “V” şeklinde sıyrılır ve içindeki sıvının dışarı akması sağlanır.
- Bir kapta toplanan latekse formik asit eklenir ve karışım yaklaşık yarım saat pıhtılaşıncaya kadar bekletilir.
- Pıhtılaşan lateks elastik hamur formuna gelir. Bu aşamadan sonra malzeme içinde kalan suyu dışarı atmak için lateks hamur, iki silindir arasında yuvarlanır.
- Yuvarlamanın ardından malzeme durulanır ve formik asitten tamamen arındırılır.
- Sonrasında asılarak kurutulur ve yaklaşık 5 saat sağlam yapıya gelen kadar bekletilir. Askıda bekletilen malzemenin rengi de koyulaşır.
- İşlemin ardından malzeme, fırçalı yıkayıcılarla temizlenir ve küf oluşumunun engellenmesi için tuğla fırın dumanlarında 1-2 ay bekletilir.
- Sentetik kauçuk üretiminde ise petrokimyasallardan oluşan farklı polimer malzemeler bir araya getirilir ve lateks karışıma eklenir. Ürünün hizmet ortamına göre ek dolgu maddeleri ve bozulma önleyicileri ile birleştirilmesi gerekebilir.
- Son aşamada kauçuk sınıflarına göre ayrıştırılır ve yeni üretim hatlarına veya depolara aktarılır.
Kauçuğun Özellikleri Nelerdir?
Kauçuk, kendi içinde çok çeşitli bir malzeme olduğundan ürün özellikleri de sentetik veya doğal olmasına göre değişiklik gösterebilir. Ancak bütün kauçuk çeşitleri genel olarak şu özelliklere sahiptir:
Esneklik
Kauçuk malzeme esnektir ve sıkıştırıldıktan veya esnetildikten sonra eski haline dönebilir. Lastik bantlarda daha belirgin olan bu özellik, doğal ve sentetik kauçukların tümünde farklı oranlarda gözlenir.
Termal Büzülme
Kauçuk ısıya maruz kaldığında, çoğu malzemenin aksine büzülür. Isıyla molekülleri karışan kauçuk bir süre dinlendikten sonra eksi formunu yeniden kazanır.
Dayanıklılık
Kauçuk uzun süre kullanıma uygun olan bir malzemedir ve her türlü aşınma, yırtılma, darbe gibi kuvvetlere karşı dayanıklıdır.
Ayrıca elektrik yalıtkanlığı yüksektir, istendiğinde plastik forma getirilebilir ve alkol veya keton maddelerden etkilenmez. Peki kullanışlı özellikleri nedeniyle öne çıkan kauçuk nerelerde kullanılır ve ömrü ne kadardır?
Kauçuk Nerelerde Kullanılır?
Kauçuk doğal veya sentetik haldeyken pek çok farklı şekilde kullanılabilir ancak en yaygın kullanım alanı bisiklet ve otomobil lastikleridir. Mobilya ve oyuncak tekerlekleri ile hafif, orta, ağır sanayi ekipman tekerleklerinde de sıklıkla tercih edilir. Malzemenin uzun süreli kullanılabilmesi ve dayanıklı olması kamyondan uçak tekerine, hafriyat makinelerinden su geçirmez kıyafetlere ve döşeme malzemelerinden sıhhi eşyalara kadar her alanda kullanılmasını sağlar. Ayrıca şişme yatak gibi çeşitli kamp malzemelerinin ve dalış kıyafetlerinin yapımında da kauçuk kullanılır.
Kauçuk Ömrü Ne Kadardır?
Kauçuk hemen her sektörde kullanılan; titreşimi ve darbeyi absorbe eden güçlü bir malzemedir. Bu nedenle uzun yıllar sorunsuz şekilde kullanılabilir. Yağ dışındaki kimyasallara karşı dirençli olması nedeniyle orta ve ağır sanayi üretimde bile uzun süre dayanım gösterir.
Kauçuk Bakımı Nasıl Yapılır?
Kauçuk; dayanımı yüksek, bakımı kolay bir malzemedir ancak düzenli temizleme gerektirir. Genel olarak su, sabun ve özel temizlik ürünleri kullanmak kauçuk bakımı için yeterlidir. Çünkü kullanıma bağlı olarak kauçuğa temas eden yağ, gres ve petrol gibi maddeler ürün performansını kötü şekilde etkileyebilir. Bu gibi kirlerin temizlenmesi ile malzeme eski dayanımını yeniden kazanır ve daha uzun bir kullanım ömrüne sahip olur.
Kauçuk Çeşitleri Nelerdir?
Kauçuk, temel olarak doğal ve sentetik olmak üzere iki çeşide ayrılır. Ancak farklı kimyasallarla birleşerek belirli uygulamalar için daha elverişli hale getirilebilir. En yaygın kauçuk türlerinden bazıları şunlardır:
- Doğal kauçuk
- Termoplastik kauçuk
- Neopren kauçuk
- Silikon kauçuk
- Nitril kauçuk
- EPDM kauçuk
- SBR kauçuk
- Butil kauçuk
- Florosilikon kauçuk
Sentetik kauçuğun farklı çeşitleri; kendi etrafında dönebilen, darbelere karşı dayanım gösteren ve kullanım kolaylığı sunan tekerlek üretiminde sıklıkla tercih edilir. Kauçuk tekerlekler, agresif kimyasalların bulunduğu hassas zeminler için en ideal ürünlerdir.
Orta ağır yükleri daha kolay taşırken zemin hassasiyetini göz önünde bulunduran E-tekerlek markalı kauçuk kaplı tekerlekler genel ihtiyaçları daha iyi karşılamaya yardımcı olur. Siz de en kaliteli ve dayanıklı kauçuk kaplı tekerlek çeşitlerini incelemek için E-tekerlek adresini ziyaret edebilir, anında alışveriş keyfine başlayabilirsiniz.
